Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2015

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ


Ο χρόνος κουβαλάει ένα μυστήριο: από τη μια μας διαβρώνει και από την άλλη μας δίνει την ευκαιρία για το καινούριο. Έτσι, μέσα σ’ αυτόν, εμείς οικοδομούμε και αυτός διαβρώνει. Φέτος λοιπόν, αγαπητοί φίλοι, ας οικοδομήσουμε περισσότερο σε αυτό που κάνει τα πάντα καινούρια: στην αγάπη. Αυτή είναι άυλη και δεν μπορεί να τη διαβρώσει!

Εύχομαι ολόψυχα  στους απανταχού φίλους αγάπη και ειρήνη για τη νέα χρονιά!

Χρήστος Γκουνέλας

Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου 2015

Τα φετεινά Χριστούγεννα ο Χριστός ξανά πρόσφυγας...


Τα φετεινά Χριστούγεννα ο Χριστός ξανά πρόσφυγας, ξανά μικρός προσπαθεί να φύγει απ' το μαχαίρι του Ηρώδη.
Ξανά το μαχαίρι ή η σβάστικα ή τα ταμεία του Ηρώδη προσπαθούν να διαφεντέψουν τον κόσμο...

Να ζήσουμε τα Χριστούγεννα ως πράξη ρήξης με κάθε λογής θάνατο, ως ξεκίνημα μιας πορείας που θα καταλήξει στην Ανάσταση!

Θανάσης Ν. Παπαθανασίου

" 'Πείνασα, και δεν μου δώσατε να φάω. Δίψασα και δεν μου δώσατε να πιω. Ξένος ήμουν, και δεν με φιλοξενήσατε. Γυμνός, και δεν με ντύσατε. Ασθενής και σε φυλακή, και δεν με επισκεφθήκατε'. 
Τότε, θα του πουν: 'Κύριε, πότε σε είδαμε να πεινάς ή να διψάς ή ξένον ή γυμνό ή ασθενή ή σε φυλακή, και δεν σε υπηρετήσαμε;'. 
Και θα τους απαντήσει, λέγοντας: 'Σας διαβεβαιώνω ότι, αφού δεν το κάνατε αυτό σε έναν από τούτους τούς ελάχιστους, δεν το κάνατε ούτε σε μένα'".

ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ (ευαγγέλιο Ματθαίου 25: 42-45).


Τρίτη 10 Νοεμβρίου 2015

Οι Κρανιώτικες (και όχι μόνο) εμπνεύσεις του Θανάση Παπακωνσταντίνου


Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου

Είναι γνωστό ότι  τόσο η μουσική όσο και η ποίηση του Θανάση Παπακωνσταντίνου έχουν πολλές φορές πάνω τους σημάδια της Ελληνικής Παράδοσης την οποία βεβαίως συναντάς ως επί το πλείστον, αν όχι μόνο, στην ελληνική επαρχία, και όχι στα αστικά κέντρα. Άλλωστε πάλι, είναι γνωστή η αγάπη του Θανάση για την ελληνική ύπαιθρο στην οποία ζει και από την οποία εμπνέεται.
Το χωριό μας, η Κρανιά, έχει αποτελέσει έμπνευση για τον Θανάση είτε μέσα από πρόσωπα είτε μέσα από αντικείμενα. Τα πρώτα του μουσικά ακούσματα τα έχει πάρει από την μάνα του η οποία κατάγεται από το διπλανό χωριό της Κρανιάς, το Λουτρό, και η ίδια είναι φορέας μιας αστείρευτης προφορικής δημοτικής παράδοσης της ευρύτερης περιοχής των Χασίων και η οποία μεταδόθηκε άμεσα στον γιό της.
Χαρακτηριστικό τραγούδι αυτής ακριβώς της επιρροής του Θανάση είναι το τραγούδι «οι  γριές». Το βαθύτερο νόημα του τραγουδιού έχει να κάνει με την παιδική ηλικία την οποία θυμούνται οι γιαγιάδες μέσα από το πρώτο μισό μέρος του τραγουδιού.





Μια άλλη έμπνευση για τον Θανάση ήταν ο τρόπος ζωής του πατέρα του στην Κρανιά Ελασσόνας, εκεί όπου γεννήθηκε ο κυρ- Αριστοτέλης και πέρασε τα παιδικά του χρόνια βόσκοντας γίδια στις γύρω βουνοκορφές, μέσα στη φύση. Όταν ο Θανάσης αποφάσισε να γράψει το τραγούδι, ο πατέρας του ζούσε πλέον μόνιμα στον Τύρναβο δουλεύοντας σε μια άλλη δουλειά, η οποία του έδινε και τον χρόνο να…εγκλωβιστεί στην τηλεόραση του σαλονιού του.
Κάπως έτσι λοιπόν,

Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου 2015

Από ποιους θα ξεκινήσει η…επανάσταση;


Μας προβλημάτισαν οι θέσεις επισκόπου της Ελλαδικής Εκκλησίας που μιλάει για…επανάσταση! Και αναρωτιόμαστε από ποιους θα ξεκινήσει η…επανάσταση. Διότι η επανάσταση θέλει ηγέτες, και ηγέτες δεν υπάρχουν, όπως φαίνεται, ή οι ηγέτες ψάχνουν για…ηγέτες, όπως στην προκειμένη περίπτωση. Πάντως τους πολιτικούς τους βλέπουμε όλοι μας, δεν χρειάζεται να σχολιάσουμε κάτι. Οι…πνευματικές όμως ηγεσίες, οι οποίες εκ της φύσεως τους είναι περισσότερο του…πνεύματος; Μπορεί συγκεκριμένα η εκκλησιαστική ηγεσία να εμπνεύσει τον λαό και ειδικά τους νέους, όταν στην συνείδησή τους έχει ταυτιστεί με το κατεστημένο; Και είναι ίσως από τις μεγαλύτερες πληγές στο σώμα της Εκκλησίας να θεωρείται η ηγεσία της από τον λαό της κατεστημένο.  Μια διοικούσα Εκκλησία που πολλές φορές εν μέσω κρίσης την βλέπουμε να μιλάει για δικαιώματα και αξιοποίηση περιουσίας για…φιλανθρωπικούς σκοπούς. Και ομολογουμένως είναι καλή η φιλανθρωπία ιδιαίτερα τώρα. Δεν φτάνει όμως μόνο αυτή, αφού συντηρεί παράλληλα και την αδικία στον κόσμο. Χώρια ότι η φιλανθρωπία ενίοτε λειτουργεί απενοχοποιητικά για τους χορτασμένους που την πράττουν. Αν ο Χριστός έκανε τέτοιες φιλανθρωπίες δεν θα οδηγούνταν στον σταυρό. Η φύση της Εκκλησίας είναι ή πρέπει να είναι σταυρική στην πράξη. Επιπλέον, τα γλυκανάλατα λόγια ή η «ξύλινη γλώσσα» δεν μπορούν να αγγίξουν τον άνθρωπο όσο μπορεί να τον «αλλοιώσει» και να τον αλλάξει η πράξη, η ζωντανή πράξη. Και για να ξαναγυρίσουμε στην…επανάσταση, την ειρηνική επανάσταση, αυτή πιστεύουμε ότι ευτυχώς ή…δυστυχώς απαιτεί θυσίες και…ποιος άραγε είναι διατεθειμένος να θυσιαστεί; Ή να θυσιάσει από το υστέρημα, και όχι από το… περίσσευμα;
Πώς να αλλάζει η Εκκλησία, τελικά, τον κόσμο χωρίς να αλλάζει πρώτα τον κακό της εαυτό; Τι άλλαξε στην ηγεσία της Εκκλησίας μέσα στην πνευματική κρίση; Τι άλλαξε στον τρόπο λειτουργίας του συνοδικού θεσμού; Τι άλλαξε στον τρόπο εκλογής των επισκόπων; Ναι, ανθρώπινες αδυναμίες! Η μεταμόρφωσή τους όμως; Τόση δυσκινησία, όταν μάλιστα το κήρυγμα του Χριστού «σπάει κόκαλα»; Γιατί; Πώς φτάσαμε εδώ; Ποια η ευθύνη των εκκλησιαστικών ηγετών στους χρόνους της μεταπολίτευσης; ( Για τα αμέσως προηγούμενα χρόνια δεν το συζητάμε!). Στα τελευταία χρόνια της κρίσης ακούμε από λίγα εκκλησιαστικά πρόσωπα κάποια ελάχιστα λόγια αυτοκριτικής. Μέχρι εκεί όμως! Τίποτα πιο τολμηρό δεν ακούμε, και ακόμη χειρότερα τίποτα θαρραλέο από την μεριά τους δεν γίνεται.  Πώς να πείσεις λοιπόν, και ποιους; Οι ηγέτες είναι για να δείχνουν έμπρακτα τον δρόμο, και εδώ μοιάζει να μην υπάρχει δρόμος γιατί μας λείπουν οι αληθινοί ηγέτες. Υπάρχει όμως δρόμος, και τέλος του δρόμου! Ποιοι επιτέλους θα μας τον δείξουν για να μην έχουμε και εμείς, ο λαός, άλλοθι;


Χρήστος Γκουνέλας, θεολόγος

Δευτέρα 6 Απριλίου 2015

Η μωρία και το σκάνδαλο του σταυρού



Έτσι αντιλαμβάνεται η λογική του ανθρώπου τον σταυρό του Χριστού, ως μωρία και σκάνδαλο, σύμφωνα με τον απόστολο Παύλο. Είναι δυνατόν ο πανίσχυρος Θεός να σταυρώνεται από το πλάσμα του; Τι είδους Θεός είναι αυτός που εκουσίως ανεβαίνει στο σταυρό; Πώς είναι δυνατόν αυτός ο αδύναμος, σταυρωμένος Θεός να σώσει τον άνθρωπο;
Και όμως αυτός είναι Θεός. Αυτός που έρχεται να πάρει τη θέση του ανθρώπου στην οδύνη και τραγικότητα της ανθρωπότητάς του. Ο Θεός δεν είναι υπερβατικός που κατοικεί μακριά στον ουρανό και από εκεί βλέπει απλά τη δημιουργία του. Εισβάλλει αθόρυβα στην ανθρώπινη ζωή, γίνεται ιστορικό πρόσωπο με σάρκα και οστά για να σώσει τον άνθρωπο μέσα από τον δικό του σταυρό της αυτοπαραίτησης.
 Ο Χριστός πάνω στο σταυρό τα έχει χάσει όλα. Βρίσκεται στην έσχατη μορφή θυσίας και μάλιστα ατιμωτικής. Τα υπομένει όλα. Ακόμη και όταν προκαλείται από τους Φαρισαίους να κατέβει από το σταυρό για να τον πιστέψουν δεν το κάνει αλλά απαντά με σιωπή. Αν κατέβαινε θα τον πίστευαν μα όχι από αγάπη, αλλά από αναγκασμό. Θα ήταν υποχρεωμένοι να τον πιστέψουν και άρα μη ελεύθεροι. Ο Σταυρωμένος Χριστός θέλει να τον πιστέψουν έτσι, σταυρωμένο και ατιμασμένο, γιατί τον αγαπούνε. Έτσι όπως τον πίστεψε και τον αγάπησε ο ένας από τους δυο ληστές που ήταν δίπλα του. Γίνεται ένα με τον ληστή, όπως έγινε ένα και με την πόρνη. Και όταν πεθαίνει ο Χριστός δεν μπαίνει μόνος του στον παράδεισο αλλά με έναν ληστή. Αυτή είναι η δύναμη του σταυρού: τον ληστή να τον μεταμορφώσει σε άγιο με μια μόνο φράση του. «Μνήσθητι μου Κύριε εν τη βασιλεία σου». Το τίμημα της Ανάστασης που ακολουθεί, είναι ο σταυρός. Ο θάνατος να θανατωθεί με θάνατο. «Θανάτω θάνατον πατήσας». Ο Χριστός δείχνει τον δρόμο της προσωπικής ανάστασης τους καθενός ανθρώπου σπάζοντας τα δεσμά του ειδώλου της αυτολατρείας μας.

Καλή Ανάσταση!


Χρήστος Γκουνέλας, θεολόγος

Τετάρτη 25 Μαρτίου 2015

Εθνική υποκρισία ή εθνική ελπίδα;


Σύμβολο τρόπου ζωής είναι η σημαία. Αξίες, αρχές, ιδανικά... Στην εποχή μας μοιάζει να χάσαμε τον τρόπο ζωής και να τιμούμε υποκριτικά τα σύμβολα. Εθνική υποκρισία ή εθνική ελπίδα; Δεν δοκιμαστήκαμε σε μεγάλα, στα μικρά, τα καθημερινά παλεύουμε ακόμη…

Σάββατο 28 Φεβρουαρίου 2015

Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ


Με αφορμή τη αυριανή ημέρα, της Κυριακής της Ορθοδοξίας


Την Κυριακή της Ορθοδοξίας γιόρτασε η ανά την Οικουμένη Ορθοδοξία. Νέες προκλήσεις και ελπίδες κατ’ επέκταση, γεννιούνται στον σύγχρονο κόσμο για την πνευματική ηγεσία και τον λαό της Εκκλησίας. Όλες οι επιμέρους προκλήσεις εντάσσονται σε μια διπλή πρόκληση: αφενός μεν η μία αφορά τη μαρτυρία εντός των κόλπων της Εκκλησίας, αφετέρου δε την εκτός των κόλπων της μαρτυρία απευθυνόμενη σε όλη την Οικουμένη.
 
Στόχος της Εκκλησίας είναι η μεταμόρφωση όλου του κτιστού κόσμου με τη μετοχή του στον μυστηριακό τρόπο ύπαρξης της Αγίας Τριάδας. Όλα δια της αγάπης να γίνουν ένα, κρατώντας το καθετί την υπαρκτική του ετερότητα. Η πνευματική ηγεσία της Εκκλησίας έχει επιφορτισθεί με την ευθύνη να δείξει τον δρόμο στον λαό, όπως έκανε και Εκείνος.
 
Οι καιροί είναι εξαιρετικά δύσκολοι και «ου μενετοί». Το δέσιμο πίσω από το άρμα του «καίσαρα» - όποτε γίνεται - αφήνει ενίοτε την Εκκλησία στο περιθώριο, η οποία σαφώς και πρέπει να έχει λόγο για τα τεκταινόμενα και ελεύθερα να τον εκφράζει χωρίς να υπολογίζει το τίμημα («ει ο Θεός μεθ’ ημών ουδείς καθ’ ημών») απαγκιστρωμένη από επικοινωνιακού τύπου κορώνες και κομματικά υπονοούμενα υπέρ του ενός και κατά του άλλου. Τα «εκκλησιαστικά πράγματα συμμεταβάλλεσθαι τοις πολιτικοίς» ορίζεται κανονικώς και όχι «συμπλέκεσθαι ή ζηλούσθαι τοις πολιτικοίς». Η Εκκλησία ενώνει και δεν διχάζει. Όσο για τη σχέση της με την Πολιτεία, η συναλληλία, η αγαστή ανυπόκριτη σχέση με το κράτος δηλαδή, προς όφελος του λαού, η οποία μας έρχεται από τους χρόνους του Βυζαντίου ακόμα, είναι απαραίτητη με ρόλους, όμως, εκατέρωθεν διακριτούς. Στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής για παράδειγμα, υπεύθυνο είναι το Υπουργείο Εξωτερικών. Η Εκκλησία μπορεί να εμφυσά τον πατριωτισμό, την αγάπη δηλαδή για την πατρίδα και μετά και την αγάπη για τα άλλα έθνη (πατριωτισμός), αλλά σε καμία περίπτωση το μίσος και τη φοβία για άλλα έθνη (εθνικισμός).
 
Βυζαντινές μεγαλοπρέπειες και άλλα παρεπόμενα σαν αυτά που σατιρίζει και ο Παπαδιαμάντης στα «Πτερόεντα δώρα» δεν συνάδουν με το κήρυγμα της Εκκλησίας. Εκκοσμίκευση, ματαιοδοξία και ευσεβισμός έχουν εμφιλοχωρήσει στον κλήρο και στον μοναχισμό, σκανδαλίζοντας το ποίμνιο και δημιουργώντας παράλληλα και άλλοθι για τους ευάλωτους στην πίστη. Προοδευτισμοί – πυροτεχνήματα,  απ’ όπου κι αν αυτοί προέρχονται, όπως λ.χ. η χρησιμοποίηση της Δημοτικής στη λειτουργική γλώσσα, είναι αυτό που λέει ο λαός μας πως: «όποιος δεν θέλει να ζυμώσει πέντε μέρες κοσκινίζει».
 
Σήμερα υπάρχει ανάγκη για «Χρυσοστόμους» που, όπως και εκείνος, αφού προχωρήσουν στην τακτοποίηση με τα του οίκου τους, να προχωρήσουν κατόπιν και εκτός αυτού . Ο λαός χρειάζεται πρότυπα αγιότητας. Δεν αρκεί να ακούει για αγίους, σαν κάτι ξένο που έγινε σε μια άλλη εποχή, αλλά πρέπει να τους βλέπει μπροστά του, ως πραγματικό γεγονός. Άνθρωποι καθημερινοί με πάθη, με λάθη, αλλά που έχουν τη δύναμη να τα μεταμορφώνουν,  αλλάζοντας τρόπο ζωής προς όφελος της ψυχής τους και όλου του λαού. Αυτοί θα είναι οι σύγχρονοι άγιοι τους οποίους ο λαός είναι ανάγκη να τους μιμηθεί. «Ο ποιμήν ο καλός την ψυχήν αυτού τίθησιν υπέρ των προβάτων».
 
Δεν χρειάζονται ούτε "μιντιακοί" τύποι ηγετών, ούτε επικοινωνιολόγοι. H αλήθεια δεν φτιασιδώνεται. Οι πνευματικοί πατέρες ακολουθούν πάντα τον δρόμο του Σταυρού, όπως έκανε και Εκείνος, και αν χρειαστεί θυσιάζονται για τον λαό σαν Εκείνον και τους Αγίους του. Και σ’ αυτό δεν χωράνε εκπτώσεις. Βελούδινη Σταύρωση δεν υπάρχει. Καλό και άγιο το φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας, αλλά τίποτα δεν πρέπει να σταματά εκεί, έτσι απλά για να εφησυχάζουμε. «Ουκ επ’ άρτω μόνον ζήσεται άνθρωπος». Ο αγώνας για τη μεταμόρφωση του ανθρώπου θα πρέπει να είναι ασίγαστος.
 
Η πνευματική ηγεσία θα πρέπει, επιπλέον,  να δίνει βήμα στον λαό, να αφουγκράζεται τις ανησυχίες του και να του επιτρέπει τη συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων. Ο καλός ποιμένας δεν φοβάται τη λαϊκή συνείδηση, γιατί εκεί κατοικεί. Μην ξεχνάμε ότι οι άγιοι στην Ορθοδοξία πρώτα εμπεδώνονται στη συνείδηση λαού ως άγιοι και μετά η διοικούσα εκκλησία επικυρώνει το γεγονός της αγιοποίησης με την απόφασή της.
 
Απ’ τη μεριά του λαού τώρα, η πίστη του βρίσκεται πολλές φορές εγκλωβισμένη στην ατομικότητα. Η πίστη στο Θεό από φόβο, από ωφέλεια ή από αναγκασμό, δυστυχώς, είναι υπαρκτή και δεν μπορεί παρά να καθηλώνει ποικιλοτρόπως τον ‘’πιστό’’. Το ευαγγέλιο δεν μιλάει για τιμωρό Θεό και φόβο. «Φόβος ουκ εστιν εν τη αγάπη αλλ’ η τελεία αγάπη έξω βάλλει τον φόβον». Η πίστη, αν δεν είναι απαύγασμα ελευθερίας, γίνεται ιδεολογία και οπαδοποιεί ή άλλες φορές οδηγεί στην αδιαφορία, και βεβαίως σε κάθε περίπτωση οδηγεί στην υποκρισία. Το ξεπέρασμα των ενοχών, των ανασφαλειών και των φόβων είναι κάτι που θα πρέπει να απασχολήσει την Ορθοδοξία.
 
Η καλλιέργεια φόβου ή καχυποψίας απέναντι στο διαφορετικό, σαφώς και δεν έχει καμία θέση στην Εκκλησία του Χριστού. «Μαθητεύσατε πάντα τα έθνη…» ήταν η τελευταία παρακαταθήκη του Ιησού προς τους Αποστόλους του την ώρα της Ανάληψής Του.
 
Η Ορθόδοξη Χριστιανοσύνη δεν είναι μόνο ελληνική ή ρωσική ή σερβική, αλλά είναι Οικουμενική, ανήκει σε όλο τον κόσμο. Αυτό το κατάλαβε πρώτος ο Απόστολος των Εθνών Παύλος και την κήρυξε σ’ αυτό που τότε νομιζόταν για Οικουμένη. Δεν φοβήθηκε να έρθει στην Αθήνα, την κοιτίδα της Φιλοσοφίας και να κηρύξει την Ανάσταση του «κακού σώματος» κατά τους Αρχαίους Έλληνες, και της ψυχής (ψυχοσωματική ενότητα) και, όταν οι Αθηναίοι του είπαν ειρωνικά «ακουσόμεθα σου πάλι περί τούτου», αυτός επανήλθε αργότερα. «Έγινα τα πάντα», λέει αλλού ο Απόστολος, για να φέρω τους ανθρώπους κοντά στον Χριστό. Αν επικρατούσε η γραμμή που έλεγε να μείνει το Ευαγγέλιό Του στα στενά πλαίσια της Ιουδαίας, τώρα ο Χριστιανισμός θα ήταν, ίσως,  μια αίρεση του Ιουδαϊσμού. Η Ορθοδοξία από τη φύση της, ούτε εγκλωβίζεται, ούτε είναι φοβική. Βασίζεται στην Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοσή της και χωρίς καμία εκτροπή ανοίγεται σε όλο το κόσμο. Το παράδειγμα των Καππαδοκών Πατέρων, οι οποίοι δεν φοβήθηκαν να έρθουν σε επαφή με την Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία και σαν μέλισσες να επιλέξουν τα «λουλούδια της», είναι ζωντανό μέσα στην Ορθόδοξη Παράδοση.
 
Η κεφαλή της Εκκλησίας, ο Χριστός, διαλέχτηκε με πόρνες, τελώνες, Σαμαρείτες, Έλληνες και δεν δίστασε να τους προβάλει ως παραδείγματα ανυπόκριτης ζωής απέναντι στην υποκρισία των Φαρισαίων, η οποία δεν τους άφηνε να δουν την ίδια τους τη γύμνια και να οδηγηθούν έτσι σε άλλο τρόπο ζωής. «Οι τελώναι και αι πόρναι προάγουσιν υμάς εις την Βασιλείαν των Ουρανών». Να θυμηθούμε τον διάλογο με τη Σαμαρείτισσα, που απόρησαν ακόμα και οι μαθητές Του, την Παραβολή του Καλού Σαμαρείτη, που δεν ήταν ούτε Ιουδαίος, ούτε Λευίτης και όμως έπραξε θεάρεστα. Ο Χριστός, λοιπόν, βάσει της κρατούσας ηθικής της εποχής Του ήταν ο μεγαλύτερος Ανήθικος. Ποιός θα μιλούσε σε γυναίκες και μάλιστα πόρνες, ποιός θα τολμούσε να τις προστατεύσει, ποιος θα συνέτρωγε με τελώνες και πόσα άλλα τέτοια γεγονότα ακόμη γεμάτο το Ευαγγέλιο; Και στον Παράδεισο ο Θεάνθρωπος εισέρχεται με μετανοημένο ληστή, όχι με «ενάρετο» Φαρισαίο.
 
Ανοιχτή, λοιπόν, Ορθοδοξία σε διαλόγους αλήθειας,  δίνοντας το στίγμα της σε άλλες Ομολογίες και Θρησκεύματα. Καμία τάση για επιβολή της μιας Εκκλησίας έναντι της άλλης, είτε εντός της Ορθοδοξίας, είτε ανάμεσα στις Ομολογίες, δεν μπορεί να βρει ερείσματα. Τα παιχνίδια θρησκευτικής εξουσίας δεν έχουν καμία θέση εδώ.
 
Πως μπορεί να σταθεί η μισαλλοδοξία, όταν ο Χριστός λέει να αγαπάς μέχρι και τον εχθρό σου; Μήπως είναι εγωιστικό να νομίζουμε ότι ο Παράδεισος θα κατοικείται μόνο από Ορθοδόξους;  Φταίει λόγου χάρη ο Μαχάτμα Γκάντι που γεννήθηκε Ινδουιστής; Κανείς δεν ξέρει μέχρι πού μπορεί να φτάσει η αγάπη του Θεού. Λεπτά θέματα αυτά, για να είναι κανείς απόλυτος.
Το σχίσμα των Εκκλησιών παραμένει χαίνουσα πληγή στο Σώμα του Χριστού. Αυτό που δεν μπόρεσαν να κάνουν οι διώκτες του Χριστού, να κομματιάσουν δηλαδή και να μοιράσουν τον άραφο Χιτώνα Του, το κατόρθωσαν οι χριστιανοί: να δημιουργήσουν σχίσμα στην Εκκλησία Του και Αυτός από την Αγάπη Tου το επέτρεψε και αυτό. Την ένωση την ευχόμαστε, όμως, και την ελπίζουμε, αν και τα εμπόδια είναι μεγάλα (παπικό πρωτείο, αυθαίρετοι νεωτερισμοί κ.ά.). «Εις μιαν αγίαν, καθολικήν και αποστολικήν Εκκλησίαν».
 
Μέχρι να υπάρξει η ένωση των εκκλησιών και έως την έσχατη ημέρα, η Ορθοδοξία θα πρέπει να δίνει τη μάχη της με αγάπη μέσω της Ιεραποστολής  - όπως, ήδη, κάνει εδώ και πολλά χρόνια - σε λαούς που διψάνε για το κήρυγμα του Χριστού και στις Δυτικές κοινωνίες, ως μια πρόταση ζωής με κέντρο τη σχέση του ανθρώπου με τον άνθρωπο, την κτίση και, βεβαίως, με τον Θεό. Άλλωστε, η πνευματική και οικονομική κρίση που διερχόμαστε, όπως και το οικολογικό πρόβλημα το οποίο βρίσκεται μπροστά μας, είναι γιατί στη θέση του Θεού μπήκε ο άνθρωπος: το απόλυτο «εγώ».
 
Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ανάγκη να συμβάλει καθοριστικά στην οικοδόμηση μιας νέας κοινωνίας απευθυνόμενη στο πιο ελπιδοφόρο κομμάτι της κοινωνίας, τους νέους, και σύσσωμη να πει αυτό που είπε μεταξύ άλλων ένας σύγχρονος σοφός Ιεράρχης, ο Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος προς τους νέους την ημέρα του αγιασμού των σχολείων: «Αξιώστε Εκκλησία όχι με αδικαιολόγητους συντηρητισμούς, νεκρούς συμβολισμούς και πομπώδεις τελετουργίες, όχι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με δικαιώματα, περιουσίες και διεκδικήσεις, αλλά Εκκλησία με πονεμένο προφητικό λόγο, με αυθεντική πίστη, με θυσιαστική μαρτυρία και άγια ζωή: Εκκλησία που να εμπνέει και να έχει πρόταση ζωής. Τότε θα βρείτε τον Θεό ολοζώντανο μέσα σας».

Γκουνέλας Χρήστος, Θεολόγος
Μάρτιος του 2012

Παρασκευή 13 Φεβρουαρίου 2015

Η παραβολή της Τελικής Κρίσης (Δευτέρας Παρουσίας)


Του Χρήστου Γκουνέλα, 
θεολόγου

Βρισκόμαστε ήδη στην τρίτη Κυριακή του Τριωδίου, και βαίνουμε ολοταχώς προς τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, την πιο πένθιμη περίοδο του Εκκλησιαστικού έτους, αλλά και περίοδο χαρμολύπης ταυτόχρονα.  Λύπη για τη φθορά που κυριαρχεί  στον κτιστό κόσμο. Χαρά για την Ανάσταση του Χριστού, που γνωρίζουμε ότι ακολουθεί στο τέλος της Σαρακοστής.
Αυτόν τον καιρό περνάει δύσκολα και ο Ελληνισμός περιμένοντας τη δική του Ανάσταση, που πρώτα απ’ όλα είναι ανάγκη  να είναι πνευματική, και μετά να κατακλύσει όλο του το είναι. "Νύν πάντα πεπλήρωται φωτός ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια", όπως λέει ο υμνωδός στον Κανόνα της Αναστάσεως το βράδυ της Λαμπρής.
Σχεδόν πάντα στη ροή της ιστορίας οι ελπίδες των ανθρώπων διαψεύσθηκαν, ακόμα και όταν εναποτέθηκαν σε "σωτήρες". 
Η Εκκλησία από την άλλη πάντα διακηρύττει, ότι ένας είναι ο Σωτήρας και, ότι "εντός ημών εστί η Βασιλεία των Ουρανών", όπως πολύ παραστατικά φαίνεται και από την παραβολή της τελικής κρίσης της Απόκρεω.
Ο Χριστός με συμβολικές, εξάπαντος, εικόνες από την ποιμενική, δικαστική και πολιτική ζωή  εξηγεί στην ανθρωπότητα πώς  αυτή θα κριθεί. Ως μοναδικό κριτήριο αυτής της δίκαιης κρίσης προβάλλεται από τον Ιησού η αγάπη που δε γνωρίζει κοινωνικά, φυλετικά, θρησκευτικά ή οποιαδήποτε άλλα όρια. Όποιος ξεπερνά τον εγωισμό του και αγαπά τον άλλον άνθρωπο, τότε στο πρόσωπο του άλλου αγαπά τον ίδιο το Χριστό, ενώ όταν δεν τον αγαπά, δεν αγαπά και τον ίδιο το Χριστό, όπως μας πληροφορεί μέσω της Παραβολής. Συνεπώς, ο Παράδεισος και η Κόλαση ξεκινούν από αυτή τη ζωή ως επιλογές του τρόπου ζωής. Κοινωνία προσώπων μεταξύ τους και με το Θεό είναι ο Παράδεισος, βάσει του Τριαδικού τρόπου ύπαρξης, ενώ αντίθετα η Κόλαση είναι η απουσία της κοινωνίας των προσώπων μεταξύ τους και με το Δημιουργό, η τέλεια μοναξιά, που συνεχίζεται και μετά θάνατον, αν δεν υπάρξει η αλλαγή του τρόπου ζωής δια μέσου της ειλικρινούς μετάνοιας και του Μυστηρίου της. Τη στιγμή του θανάτου του κάθε ανθρώπου συμβαίνει η προσωπική του μερική κρίση. Αυτή είναι μια στιγμή που κανένας δεν γνωρίζει πότε θα έρθει, γι’ αυτό και η Εκκλησία καλεί τους πιστούς να έχουν μνήμη θανάτου όχι βεβαίως  για να απαισιοδοξούν, αλλά  για να είναι - όσο το δυνατόν- έτοιμοι για το μυστήριο του θανάτου.
Χαρακτηριστική είναι η συγκλονιστική διήγηση του αββά Μακαρίου στα αποφθέγματά του. Ο αββάς Μακάριος χτυπάει με το μπαστούνι του, όπως βάδιζε, το κρανίο ενός αιρεσιάρχη που ήταν πεταμένο στην έρημο. Κι αμέσως η ψυχή του στην κόλαση σκιρτά και αισθανόμενη την επαφή του Αγίου τον παρακαλεί να προσευχηθεί για ανακούφιση.  Στην ερώτηση του αββά ποια είναι η κατάστασή τους εκεί στην κόλαση, ο κολασμένος του λέει πως το πρόσωπο του καθενός είναι κολλημένο στη ράχη του άλλου, και δεν μπορεί κανένας να αντικρίσει τα πρόσωπο του άλλου. Τον παρακαλεί τελικά να προσευχηθεί για να μπορέσουν να δουν λιγάκι το πρόσωπο του διπλανού τους.
Εικόνες για την Κόλαση ως τόπος τιμωρίας με δεσμωτήρια ή φωτιές δεν ανήκουν βεβαίως στην Ορθόδοξη πίστη. Ο Θεός είναι πανταχού παρών, απλά όμως στην Κόλαση οι ψυχές δεν νιώθουν την Παρουσία Του και αυτό γιατί δεν θέλουν οι ίδιες και διότι σύμφωνα με τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό, η κατάσταση μετά τον θάνατο του ανθρώπου παγιώνεται, αφού υπόκεινται σε μερική κρίση (όπως ειπώθηκε παραπάνω) και αναλόγως προγεύονται τον Παράδεισο ή την Κόλαση αναμένοντας παράλληλα και την τελική κρίση. Τα μνημόσυνα που τελούνται απαλύνουν τις ψυχές που προσδοκούν το έλεος του Θεού, το οποίο μόνο ο Ίδιος γνωρίζει μέχρι που μπορεί να φτάσει χωρίς να παραβιάζει την ανθρώπινη ελευθερία. Άλλωστε πώς αλλιώς θα μπορούσε να γίνει, ως απόλυτη ελευθερία που είναι ο Ίδιος.
Για το χρόνο της Τελικής Κρίσης, της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού, όπως είναι ευρέως γνωστή, ο Χριστός δεν μας πληροφορεί για το πότε ακριβώς θα γίνει παρά μόνον ότι θα έρθει "ως κλέπτης μέσα στην νύχτα", δηλαδή ξαφνικά. Κατά καιρούς βεβαίως ακούγονται από διάφορες ομάδες και ανθρώπους συγκεκριμένες χρονολογίες κάτι το οποίο είναι παντελώς ανυπόστατο και ουδεμία σχέση έχει με την πίστη της Εκκλησίας.
Η Δευτέρα Παρουσία, επίσης, θα έχει εκπλήξεις, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Χριστού.  Άνθρωποι που κατά τη δική μας κρίση θα περιμέναμε να είναι κοντά Του, τελικά δεν θα είναι, και το αντίστροφο: άνθρωποι δηλαδή, που πάλι κατά τη δική μας κρίση, δεν θα περιμέναμε να είναι κοντά Του, τελικά θα είναι. Άλλη η κρίση των ανθρώπων, και άλλη -ευτυχώς- η Δικαιοσύνη του Θεού.
Μεγάλο μυστήριο η ζωή και ο θάνατος, και η Εκκλησία ζει καθημερινά μέσα στο φθαρτό κόσμο το μεγαλύτερο θαύμα της ζωής και του θανάτου, την Ανάσταση, καλώντας όλο τον κόσμο να τη ζήσει. "Νύν πάντα πεπλήρωται Φωτός…".

Τρίτη 27 Ιανουαρίου 2015

Ένας "άθεος" έπραξε ορθόδοξα


Θορυβήθηκαν κάποιοι συμπολίτες μας και προκλήθηκε το...θρησκευτικό τους συναίσθημα από τη χθεσινή μη ορκωμοσία του νέου πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, αφού για πρώτη φορά Έλληνας πρωθυπουργός δίνει απλή διαβεβαίωση στην τιμή του ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας. 
Η πράξη όμως αυτή του νέου πρωθυπουργού όχι μόνο δεν δείχνει προσβολή της επικρατούσας θρησκείας στην Ελλάδα, αλλά ίσα- ίσα αυτό θα έπρεπε πάντα να τηρείται, αφού θεολογικά ο όρκος είναι έωλος, τόσο βάσει της Αγίας Γραφής, όσο και βάσει της ορθόδοξης παράδοσης, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τους πατέρες της Εκκλησίας. Έτσι, ο ίδιος ο Χριστός απαγορεύει να ορκιζόμαστε στο Θεό κάτι το οποίο σημειώνουν μετ' επιτάσεως στα συγγράμματά τους και μεγάλοι πατέρες της Εκκλησίας, όπως ο Μέγας Βασίλειος, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Γρηγόριος ο Παλαμάς. Μάλιστα ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος απαγορεύει και τον γενικό όρκο, αφού όπως λέει ο φιλαλήθης και να ορκιστεί πάλι φιλαλήθης θα είναι, αλλά και ο ψεύτης, και να ορκιστεί πάλι ψεύτης θα είναι.
Πώς λοιπόν μας προέκυψε ο...θρησκευτικός όρκος στην Ελλάδα; Πρόκειται για αντικανονικό εφεύρημα του αρχιμανδρίτη Θεόκλητου Φαρμακίδη, φιλοβασιλικού και συμβούλου του Όθωνα, με σκοπό να ενισχύσει την παρουσία της Εκκλησίας στα πολιτικά πράγματα. Στην εισαγωγή του θρησκευτικού όρκου στα δημόσια πράγματα του νεοελληνικού κράτους αντέδρασε ένας άλλος αρχιμανδρίτης του Οικουμενικού Θρόνου, ο Οικονόμος εξ Οικονόμων, εκφράζοντας την παράδοση της Εκκλησίας, χωρίς ωστόσο να εισακουσθεί από τον Φαρμακίδη και τους τότε κυβερνώντες. Χαρακτηριστική λεπτομέρεια είναι ότι, και δύο κληρικοί που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στα εκκλησιαστικά, και ο Φαρμακίδης και στα πολιτικά πράγματα, κατάγονταν από την περιοχή της Λάρισας. Ο Φαρμακίδης από τη Νίκαια και ο Οικονόμος εξ Οικονόμων από την Τσαριτσάνη Ελασσόνας. Ωστόσο, οι δύο άνδρες είχαν και μια ακόμη σφοδρή σύγκρουση για τη δημιουργία του αυτοκέφαλου της Εκκλησίας της Ελλάδος την οποία υποστήριζε και πέτυχε πραξικοπηματικά ο Φαρμακίδης, έναντι του Οικονόμου εξ Οικονόμων, ο οποίος υποστήριζε ότι έπρεπε να παραμείνουμε στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως όριζε η τάξη της Εκκλησίας.
Έτσι λοιπόν, κλείνοντας και αυτή την παρένθεση για την ιστορία του πράγματος, οφείλουμε να

Παρασκευή 23 Ιανουαρίου 2015

Εκλογές...οι μεταφυσικές


 Σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, είναι έκδηλος ο Μεσσιανισμός που πηγάζει από τα πολιτικά κόμματα και καταλήγει στη…φαντασία των πολιτών. Για την ακρίβεια μάλιστα, στην προεκλογική περίοδο ενώνονται δια μέσω συνθημάτων οι φαντασίες ή τα οράματα των πολιτικών από τη μια με αυτά των πολιτών από την άλλη. Ουσιαστικά την περίοδο προ των εκλογών ζούμε όλοι μας ή σχεδόν όλοι μας σε μια εικονική πραγματικότητα, σε ένα matrix για όλα αυτά που θα…γίνουν και αναλόγως συντασσόμαστε πίσω από τους κομματικούς σχηματισμούς. Είναι δε τόσο έντονος ο εσχατολογικός χαρακτήρας των κομμάτων που ακόμη και ιερωμένοι δεν ξεφεύγουν από τα δίχτυα του. Ενώ από την άλλη πλευρά πολιτικοί ηγέτες επικαλούνται το θείο για να ισχυροποιήσουν την πίστη των οπαδών στο…κόμμα.
 Κάθε πολιτικός χώρος, από την άκρα δεξιά έως και την άκρα αριστερά και ό,τι ενδιάμεσό τους, φαντασιώνεται ή οραματίζεται μια εικονική πραγματικότητα σωτηρίας και καλεί τους πολίτες να την ενστερνιστούν και να τη στηρίξουν. Και όσο πιο ακραίος είναι ο πολιτικός χώρος τόσο πιο έντονος είναι ο Μεσσιανισμός του. Οι προβλέψεις - προφητείες καταστροφής σε περίπτωση νίκης του αντιπάλου δίνουν και παίρνουν. Η υπερβολή στις εικόνες και τα συνθήματα υποβοηθούμενη  με το παραπάνω από τα πάσης φύσεως μαζικά μέσα ενημέρωσης είναι πασιφανής.
 Σ’ αυτές τις εκλογές αυτό το νιώθουμε περισσότερο ίσως από κάθε άλλη φορά: Τα δύο συναισθήματα και συνθήματα που διαχέονται στους πολίτες – οπαδούς είναι ο φόβος και η ελπίδα. Και τα δύο στοιχεία είναι φυσικά και μεταφυσικά συνάμα, πάνω στα οποία εδράζονται όλες οι θρησκείες από τότε που υπάρχει άνθρωπος πάνω στη γη. Ωστόσο, και τα δύο έχουν κοινό παρονομαστή τον θάνατο ή καλύτερα τον φόβο του θανάτου. Η πολιτική λοιπόν στην προκειμένη περίπτωση δεν κάνει τίποτα άλλο από το να αναπαράγει με κάθε υπερβολή τον πολιτισμό του θανάτου που ζούμε καθημερινά. Συμβαίνει μάλιστα και το εξής παράδοξο· να φοβόμαστε έναν επερχόμενο θάνατο, ο οποίος  ωστόσο είναι παρών: ζούμε ήδη τον θάνατο μας ή καλύτερα τον θάνατο του ατομισμού μας. Το χειρότερο είναι ότι φοβόμαστε να τον αντικρίσουμε και με την καταλυτική βοήθεια των πολιτικών και ενίοτε και των πνευματικών μας ανθρώπων τον…σκεπάζουμε. Η συνειδητοποίηση του θανάτου μας και το γιατί πεθάναμε θα μας ανοίξει τον δρόμο για την γέννηση του καινούριου, για την ανάστασή μας. Άλλωστε, «ο κόκκος του σίτου πρέπει να πεθάνει για να καρπίσει…».
Χρήστος Γκουνέλας

Τρίτη 20 Ιανουαρίου 2015

Ποιός θα μας σώσει;


Και τι δεν έχει και αυτή η κοντή προεκλογική περίοδος και μάλιστα σε αυξημένη… δόση! Προπαγάνδα, φόβο, πασαρέλα, «ψώνια», περιστέρια, ανευθυνότητα, μίσος και πόσα άλλα ακόμη τέτοια, που αν μη τι άλλο, μας αποδεικνύουν ότι η κρίση ήρθε για να μείνει! Ή μήπως ήταν πάντα εδώ;
Αν προσέξει κανείς τη ρητορική πολλών πολιτικών μας, παλαιών και νεοεισερχόμενων, σίγουρα θα καταλάβει ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν αντιληφθεί τίποτα από…κρίση. Καθημερινά "οργώνουν" πόλεις και χωριά και υπόσχονται σαν άλλες εποχές χωρίς βεβαίως ίχνος αυτοκριτικής. Αυτό που έχει αλλάξει είναι πλέον ότι οι πολιτικές συγκεντρώσεις γίνονται σε κλειστούς χώρους, όχι βεβαίως για το ψύχος του χειμώνα, αν και θα ήταν καλό άλλοθι, αλλά για το ψύχος του λαού.
Το διακύβευμα και αυτών των εκλογών είναι η οικονομία, η οποία βεβαίως ποτέ δεν θα φτιάξει αν δεν αλλάξει η νοοτροπία μας. Έτσι, ακόμη κι αν αύριο μας χαρίζονταν το χρέος και μας έδιναν και δώρο 200 δις ευρώ σε λίγα χρόνια μαθηματικά θα φτάναμε και πάλι εδώ που είμαστε. Επομένως, η οικονομία δεν είναι το βασικό πρόβλημα της κοινωνίας μας, αλλά αποτελεί το…"κερασάκι στην τούρτα".
Το πρόβλημα είναι βαθιά πολιτικό, είναι κοινωνικό, και πέρα για πέρα πνευματικό. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι και μετά από αυτές τις εκλογές δεν θα αλλάξει κάτι, τουλάχιστον... συνταρακτικά. Δεν μιλάμε λόγου χάρη για 30 ευρώ αύξηση στις συντάξεις, γιατί αυτό σαφώς δεν είναι ικανό να αλλάξει τη ζωή μας. Κάποιοι…πολίτες θα ανακαλύψουν ότι για ακόμη μια φορά δεν θα σωθούν ή καλύτερα δεν θα αυτοσωθούν, αφού αυτό θα περιμένουν από τους πολιτικούς: την ατομική τους σωτηρία.
Η κοινωνία μας είναι ένας ασθενής με πολυοργανική ανεπάρκεια και όπως φαίνεται η πλειοψηφία των πολιτικών μας δεν το έχει καταλάβει ή κάνει ότι δεν το κατάλαβε. Έχει τους λόγους της. Από την άλλη πλευρά η δημοκρατία και η ελευθερία της κρίσης του λαού τελικά θα…λάμψει και πάλι με φόβο, καχυποψία και τιμωρητική διάθεση. Ένας φαύλος κύκλος φαύλων πολιτικών μιας φαύλης κοινωνίας...
Χρήστος Γκουνέλας