Σάββατο 19 Απριλίου 2025

Αδάμ, Εύα και η Τεχνητή Νοημοσύνη: Το νέο δέντρο της γνώσης

 


*O Λαρισαίος δρ. Συστηματικής Θεολογίας Χρήστος Γκουνέλας μιλά στην «Ε» με αφορμή την έκδοση του νέου του βιβλίου με τίτλο «Θεός. Απών ή παρών στην Ιστορία;» «…ο γνωστός ιστοριόμυθος του Αδάμ και της Εύας στον Παράδεισο και η πτώση τους από αυτόν, μας δηλώνει πως η χρήση της γνώσης μπορεί…
Συνέχεια στην έντυπη και ηλεκτρονική εφημερίδα "Ελευθερία" της Λάρισας (19 Απριλίου 2025). 

Πέμπτη 17 Απριλίου 2025

«Ὁ ἐμὸς ἔρως ἐσταύρωται …»

 


Του Χρήστου Γκουνέλα,


«Ὁ ἐμὸς ἔρως ἐσταύρωται …»

Πρόκειται για μία συγκλονιστική φράση την οποία υποστήριξε με παρρησία ο άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος όταν τον οδηγούσαν στο δικό του προσωπικό μαρτύριο. Ο Χριστός είναι ο έρωτας και ο ερωτευμένος (σύμφωνα και με τον ιερό Χρυσόστομο) για τον άνθρωπο. Αποκαλύπτεται έτσι «τὸ ἀπὸ αἰώνων ἀποκεκρυμμένον μυστήριον»: η ένωση του Θεού με τον άνθρωπο και την κτίση. Πριν ακόμη δημιουργηθεί η κτίση και ο άνθρωπος, ο Θεός επιθυμούσε την ελεύθερη ένωση με τα κτίσματά του, την ένωση του Όντος με το Μη ον, της ύπαρξης με την ανυπαρξία. 

Με τη γέννηση του Χριστού και ακόμη περισσότερο με τη Σταύρωσή Του ο Υιός-Χριστός ενώνεται με το πλάσμα Του και ολόκληρη την κτίση ρεαλιστικά και σε όλες τις μη ούσες εκφάνσεις της. Ο Ερωτευμένος δεν αρκείται στη λήψη ολόκληρης της ανθρωπότητας, της ιστορίας, του πόνου, της ασθένειας και της φθοράς, αλλά δια του σταυρικού Του θανάτου φτάνει στα έγκατα του μηδενός, στην απειρία της ανυπαρξίας. Αυτή η άπειρη και πεπερασμένη ένωση του Θεού με τον άνθρωπο δεν επιβάλλεται από την πτώση των Προπατόρων, αφού κατά τον Ειρηναίο Λυώνος, ο άνθρωπος πλάστηκε «νήπιος» και είχε ανάγκη σωτηρίας και στον Παράδεισο. Και χωρίς την πτώση, η ένωση του Θεού με τον άνθρωπο και την κτίση θα γινόταν ένεκα της άμετρης αγάπης του Θεού. Έτσι, λοιπόν, ο Σταυρός του Χριστού δεν είναι ένα εξιλεωτικό μέσο, αλλά ταυτόχρονα ο σκοπός και το μέσο της ένωσης του Όντος με το Μη ον. Ο Χριστός πεθαίνει ολόκληρος και πραγματικά φτάνοντας έως το απόλυτο μηδέν για να το φωτίσει με την ολοκληρωτική Ανάστασή Του. Αγαπάει το τίποτα και το κάνει να είναι. Άλλωστε, δεν είναι καθόλου τυχαία η εικονογράφηση της Ανάστασής Του με την «εἰς Ἅδου κάθοδον». Με την Σταύρωση και Ανάστασή Του ενώνονται οι πάντες και τα πάντα «ο ουρανός, η γη και τα καταχθόνια». Τίποτα δεν μένει έξω από την Ανάσταση γιατί ο Θεός ενώθηκε σταυρικά και εκούσια με την ανυπαρξία και τη ζωοποίησε. Ον και Μη ον ανταλλάσσουν τρόπους ύπαρξης αγαπητικά και ελεύθερα. Ο Σταυρός και η Ανάσταση συνυπάρχουν όπως η χαρμολύπη της Μεγάλης Εβδομάδας και ειδικά της Μεγάλης Παρασκευής με την όντως ζωή να βρίσκεται στον τάφο. «Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ», τόσο παράδοξα και τόσο αληθινά συνάμα. 


Σάββατο 5 Απριλίου 2025

Χρήστος Γκουνέλας: "Θεός, απών ή παρών στην Ιστορία;"

 


Θεός, απών ή παρών στην Ιστορία; Οι «Δερμάτινοι Χιτώνες» από τον Νικόλαο Καβάσιλα και τον Παναγιώτη Νέλλα στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης. Οντολογία, Ανθρωπολογία, Κοσμολογία” είναι ο τίτλος του νέου βιβλίου του Χρήστου Γκουνέλα, το οποίο κυκλοφορείται από τις εκδόσεις “Γρηγόρη” σε όλα τα βιβλιοπωλεία. 

Οι βιβλικοί «Δερμάτινοι Χιτώνες» έχουν συμβολισθεί από Πατέρες της Εκκλησίας και νεότερους ερμηνευτές ως υλικότητα, παχυμμένη σωματότητα, αλογότητα, βιολογικότητα και νεκρότητα, αλλά και ως πολιτισμός, τέχνες, επιστήμη και πολιτική. Με αυτούς ενέδυσε ο Θεός τους πρωτοπλάστους αμέσως με την πτώση τους. 
Τόσο ο Νικόλαος Καβάσιλας όσο και ο Παναγιώτης Νέλλας, ο καθένας στην εποχή του, ερμήνευσε θεολογικά τη δίμορφη πραγματικότητα των Δερμάτινων Χιτώνων, δίνοντας τις ανάλογες οντολογικές, ανθρωπολογικές και κοσμολογικές προεκτάσεις. Στόχος τους ήταν ο διάλογος με τον καιρό τους τον οποίο κατόρθωσαν όχι μόνο μέσα από τα συγγράμματά τους αλλά και από την καθημερινή τους πράξη μέσα στον κόσμο. 
Σήμερα, στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης, υπάρχει η ανάγκη μιας νέας σύγχρονης ερμηνείας της Θεολογίας των Δερμάτινων Χιτώνων, μιας θεολογίας της Ιστορίας, όπως την αποπειρώμεθα εδώ, σε ανοιχτό διάλογο με τις σύγχρονες επίγειες πραγματικότητες και με οντολογικές, ανθρωπολογικές και κοσμολογικές προεκτάσεις. Τελικά, σε κάθε εποχή -και ακόμη περισσότερο τώρα- το ερώτημα για εμάς παραμένει καίριο: Πρόκειται για το αν ο Θεός είναι απών ή παρών μέσα στην Ιστορία και τον άνθρωπο, ρεαλιστικά και μυστηριακά. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).